Με τον Σάββα Ιακωβίδη
Σε καιρούς δύσκολους και χαλεπούς, όταν οι άνθρωποι πάνε να γονατίσουν, επειδή οι συνειδήσεις και οι αντιστάσεις κάμπτονται, η μόνη ζείδωρη καταφυγή για οξυγόνωση και πνευματική τόνωση είναι οι ποιητές. Αυτοί που πελεκούν ασταμάτητα τις λέξεις, τις ξεπλένουν, τις λειαίνουν, τις καθαρίζουν και τις μετατρέπουν σε ατίμητα διαμάντια ως φωτεινούς φάρους και οδοδείχτες στα σκοτάδια των πονηρών και δίσεκτων εποχών. Ο πολίτης σήμερα πλέει σε ένα φουρτουνιασμένο πέλαγο πολυκύμαντης κρίσης: Αξιακής πρώτα, ηθικής και θεσμικής, κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής. Όλα αυτά συνιστούν ένα εκρηκτικό και συνάμα καταθλιπτικό κράμα αντιξοοτήτων, ενώπιον των οποίων ακόμα και οι νηφάλιοι αρχίζουν να αναριωτιούνται πού πάμε. «Υπάρχουν τρόποι και τρόποι να σηκώνει κανένας τις αντιξοότητες», γράφει ο Ελύτης («Εν Λευκώ», σελ. 70). «Και πάνω απ’ όλους η αξιοπρέπεια». Για να ηρεμήσει το πνεύμα και να δυναμώσει η ψυχή, μελετάτε Καβάφη και Ελύτη, Πόε και Σεφέρη, Μόντη και Γκάτσο, Βρετάκο και Κάλβο και τόσους άλλους εργάτες του στίχου και υπηρέτες της ποίησης, Έλληνες και ξένους.
Τι είναι ποίηση; «Είναι ομιλούσα ζωγραφική», κατά τον Πλάτωνα. Ο Σεφέρης επισημαίνει ότι «η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα». Ο Edgar Allan Poe λέγει ότι «η ποίηση είναι σκέψεις που αναπνέουν και λέξεις που καίνε». Ο Ελύτης απορεί: «Τότε τι αντιπροσωπεύει η ποίηση σε μια τέτοια κοινωνία ηθικού χάους; Είναι ο μόνος χώρος, όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση». «Η ποίηση είναι η ομορφιά που καραδοκεί», λέγει ο Μπόρχες ενώ ο Εμπειρίκος υποστηρίζει ότι «είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου». Ας πάρουμε, λοιπόν, μερικές βαθιές ζωογόνες ανάσες από τους ποιητές, να κυκλοφορήσει στην ψυχή μας η ελπίδα και να ανθοφορήσει η αισιοδοξία, ώστε να καμφθεί η απελπισία και να γονατίσει η απογοήτευση. Γράφει ο Γ. Σεφέρης: «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας/ Σπέρνουνται γεννιούνται σαν τα βρέφη/ ριζώνουν θρέφουνται με το αίμα/ Όπως τα πεύκα κρατούνε τη μορφή του αγέρα/ ενώ ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί/ το ίδιο τα λόγια φυλάγουν τη μορφή του ανθρώπου/ ο άνθρωπος έφυγε, δεν είναι εκεί».
Ο Ελύτης καταγράφει: «Ας φανταστούμε σ' ένα παλαιών καιρών αλώνι/ που μπορεί να 'ναι και σε πολυκατοικία/ ότι παίζουνε παιδιά/ κι ότι αυτός που χάνει/ Πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς/ να πει στους άλλους και να δώσει μιαν αλήθεια/ Οπόταν βρίσκονται στο τέλος όλοι να κρατούν/ στο χέρι τους ένα μικρό/ Δώρο ασημένιο ποίημα». Ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι πιστοποιεί: «Η ποίηση είναι ένα ταξίδι/ Σ’ άγνωστη χώρα./ Η ποίηση είναι ταυτόσημη/ Με την παραγωγή ραδίου./ Για μια και μόνο λέξη/ Λιώνεις χιλιάδες τόνους/ Γλωσσικό μετάλλευμα».
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος ερωτά: «Τι νομίζεις, λοιπόν κατά βάθος η ποίηση/ είναι μια ανθρώπινη καρδιά/ φορτωμένη όλο τον κόσμο». Κι αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας, κατά τον Ελύτη, θέλει να τον καταλάβεις. Ο Κ. Καβάφης είναι ξεκάθαρος: «Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν/ μιά μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·/ "Τώρα δυό χρόνια πέρασαν που γράφω/ κ' ένα ειδύλιο έκαμα μονάχα./ Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι./ Αλλοίμονον, είν' υψηλή το βλέπω,/ πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·/ και απ' το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι/ ποτέ δεν θ' αναιβώ ο δυστυχισμένος’’./ Ειπ' ο Θεόκριτος· "Αυτά τα λόγια/ ανάρμοστα και βλασφημίες είναι./ Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει/ νάσαι υπερήφανος κ' ευτυχισμένος./ Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·/ τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα./ Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο/ πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει"».
Τι είναι οι στίχοι; Ο Γ. Ρίτσος φθέγγεται: «Πολλοί στίχοι είναι σαν αργυρές κλωστές δεμένες/ στα καμπανάκια των άστρων- αν τους τραβήξεις,/ μια ασημένια κωδωνοκρουσία δονεί τον ορίζοντα./ Πολλά ποιήματα μένουν αργά τη νύχτα στην ερημιά/ βρέχουν κάθε τόσο τα τέσσερα δάχτυλα/ των στίχων τους σ’ ένα ρυάκι,/ ύστερα χάνονται ονειροπαρμένα μες στο δάσος,/ πνίγονται στο χρυσό πηγάδι της σελήνης- / ένα σωστό ποίημα όμως ποτέ δεν καθυστερεί/ σε μια γωνιά του ρεμβασμού./ Είναι πάντα στην ώρα του, λέει παρών/ στο πρώτο κάλεσμα της εποχής του». Κλείνουμε με Μαν. Αναγνωστάκη: «Προδίδετε πάλι την Ποίηση, θα μου πεις,/ Την ιερότερη εκδήλωση του Ανθρώπου/ Τη χρησιμοποιείτε πάλι ως μέσον, υποζύγιον/ Των σκοτεινών επιδιώξεών σας/ Εν πλήρει γνώσει της ζημιάς που προκαλείτε/ Με το παράδειγμά σας στους νεωτέρους./... Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις/ Να μην τις παίρνει ο άνεμος».
Πηγή: .sigmalive
