Υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Η πρώτη κλασική φροϋδική ψυχανάλυση έγινε στο γραφείο του. Οι ομότεχνοι του τον αναγνώρισαν, ωστόσο δεν τιμήθηκε εν ζωή. Η ζωή του σπουδαίου υπερρεαλιστή ποιητή, πεζογράφου, φωτογράφου και ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκου χρωματίστηκε από αποχρώσεις γνώριμες στην ιστορία των πρωτοπόρων. Αρχικά κατηγορήθηκε από τους δημοτικιστές για τη γλώσσα του, για το ότι δεν ήταν αρκετά ελληνοκεντρικός στην Υψικάμινο, ενώ με τον Μεγάλο Ερωτικό χαρακτηρίστηκε έως και σκανδαλώδης. Τον απέρριπτε η δεξιά αλλά και η αριστερά λόγω της μεγαλοαστικής του καταγωγής, ενώ ο ίδιος είχε αρνηθεί τα προνόμια της τάξης του, όπως εξηγεί στο Tvxs.gr o γιος του ιστορικός Λεωνίδας Εμπειρίκος.
Αφορμή για τη συνέντευξη που ακολουθεί, η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση που φωτίζει το φωτογραφικό βλέμμα της πολυσχιδούς προσωπικότητας και φιλοξενείται στο Μουσείο Γουναρόπουλου. Παράλληλα με το φωτογραφικό έργο του Εμπειρίκου, στην έκθεση παρουσιάζονται ακόμη σχέδια, έργα ζωγραφικής, ποιήματα και αρχειακό υλικό, μέσα από τα οποία αναδεικνύεται η φιλία του με τον ζωγράφο Γιώργο Γουναρόπουλο.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος ασχολήθηκε συστηματικά με τη φωτογραφία, φέρνοντας, κατά τον Ελύτη, εις πέρας το έργο του «με τη δεξιοτεχνία και την επιμονή μανιακού». Ως «μανιώδη φωτογράφο» τον χαρακτήρισε, επίσης, ο φίλος του, Δ. Ι. Πολέμης. Ο Εμπειρίκος προσεγγίζει τη φωτογραφία με την ευαισθησία και τη ματιά του υπερρεαλιστή και του ψυχαναλυτή, δημιουργώντας σύνθετες εικόνες ιδιαίτερης αισθητικής αξίας. Όπως ο ίδιος έλεγε «Μία φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράση, συνυφασμένη με την ζωή του θεατή, όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο, ή ένα γάντι».
«Από νέος είχε εως 3 μηχανές στα χέρια. Τον θυμάμαι να με φωτογραφίζει συνεχώς. Ένα μεγάλο μέρος της φωτογραφικής του δραστηριότητας ήταν να φωτογραφίζει εμένα», λέει ο γιος του Ανδρέα Εμπειρίκου, Λεωνίδας.
Ακολουθούσε τις μορφές ή την ψυχοκίνησή τους κατά τη γνώμη σας;
Σαφώς και την ψυχοκίνησή τους. Εξάλλου η μανιώδης ενασχόλησή του με τη φωτογραφία ξεκίνησε αμέσως μετά τον πόλεμο, όταν υποχρεώθηκε από την αστυνομία το ’51 να αφήσει την ψυχανάλυση χωρίς κανενα γραπτό έγγραφο που να εξηγεί τον λόγο. Τότε έπεσε σε μεγάλη κατάθλιψη, έφυγε για τη Γαλλία κι εκεί άρχισε να φωτογραφίζει.
Στα θέματά του περιλαμβάνονται αναμνηστικές φωτογραφίες, τοπία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, σκηνές δρόμου (κυρίως από το Παρίσι και το Λονδίνο), προσωπογραφίες οικείων προσώπων, γυμνά, νεκρές φύσεις καθώς και άλλες φωτογραφίες , οι σκηνοθετημένες πως εργαζόταν πάνω σε αυτές;
Αυτο κατάγεται από την υπερρεαλιστική πρακτική. Οι σκηνθετημένες είναι οι πρώτες φωτογραφίες που είχε τραβήξει με την τότε γυναίκα του Μάτση Χατζηλαζάρου. Αυτες τραβήχτηκαν το 40. Μετά έπαιρνε φωτογραφίες στο φτερό, θεωρουσε ότι ο υπερρεαλισμός δεν χρειαζόταν πάντα σκηνοθεσία. Όταν σκηνοθετούσε επέλεγε ένα θέμα το οποίο υπερέβαινε τη λογική συνήθως.
Ποιές ήταν οι επιρροές του;
Πριν τον πόλεμο τον επηρέασε πολύ ο μεξικανος φωτογράφος Αλβαρεζ Μπράβο, μετά τον πόλεμο ο Ερικ Καρτιέ Μπρεσό. Πολύ συχνά ζητούσε την άδεια από ανθρώπους να τους φωτογραφήσει, είχε εξάλλου χάρισμα στην επικοινωνία.
Η συνέχεια εδώ
