Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι σε περιόδους κρίσης, κυρίως αφού αυτές αποδημήσουν γιʼ άλλες χώρες, ο κόσμος επιστρέφει αφενός στην ποίηση, και αφετέρου εμφανίζεται και διαχέεται μία τεράστια πολιτιστική έκρηξη. Βιβλία, περιοδικά, τέχνες, τα πάντα. Οι μόνοι που δεν θα επηρεαστούν απʼ την κρίση, δεν μιλώ από ψυχικής άποψης βεβαίως, είναι οι παντός είδους καλλιτέχνες και οι παντός είδους φιλότεχνοι. Δεν ξέρω βέβαια λόγω οικονομικής στενότητας τι μορφή θα πάρει η ενασχόληση με την τέχνη γενικά, ωστόσο έχω μια σιγουριά για όσα αναφέρω εδώ. (Εντάξει, μπορεί νʼ ακούγεται λίγο υπεραισιόδοξο αυτό το σενάριο. Ο γαρ καιρός εγγύς...)Δεν πιστεύω ότι η ενασχόληση με την τέχνη -ας το περιορίσω: με τη λογοτεχνία- σε τέτοιες περιόδους, έχει να κάνει μόνο με τις λέξεις, τη δομή τους, το ρεύμα που ακολουθεί ο πεζογράφος, ο ποιητής ή ο δοκιμιογράφος. Έχει επίσης να κάνει με το παράλληλο σύμπαν που θέλουμε να χτίσουμε. Έχει μάλλον περισσότερη σχέση με το «άλλο» που αναζητούμε, με το επόμενο βήμα που θέλουμε να κάνουμε. Απʼ αυτή την άποψη, δεν έχουν και τόση σημασία όσα ανέφερα μόλις πριν. Η αναγνωστική συμπεριφορά διαθέτει άλλες προσλαμβάνουσες και παραμέτρους όταν βρισκόμαστε σε οριακές καταστάσεις.
Το θέμα πιθανώς είναι η ανάγνωση νʼ αποτελέσει εφαλτήριο κοινωνικής δημιουργικότητας. Μπορεί νʼ ακούγεται κάπως διανοουμενίστικο αυτό, εντούτοις η δική μας κοινωνία έχει απόλυτη ανάγκη την πολιτιστική έκρηξη, την πολιτιστική επανάσταση, κι όχι υπό τη μαοϊκή έννοια! Αυτό που μοιάζει εκ των ων ουκ άνευ είναι η μετατροπή, επιτέλους, της αναγνωστικής διαδικασίας σε οδό κοινωνικού και πολιτικού μετασχηματισμού.
Κι αναρωτιέμαι: Μήπως είναι ώρα για την κριτική να λάβει ενεργή θέση απέναντι στα βιβλία ως κοινωνικά κίνητρα, και να βάλει για λίγο, για όσο χρειαστεί, στην άκρη τις ενδοκειμενικές αναλύσεις; Μήπως πρέπει τα βιβλία να γίνουν πια αφορμές και όχι αυτοσκοποί ανάγνωσης κι ανάλυσης;
Κι αναρωτιέμαι...
(istoparalogion.avgi@gmail.com)
http://www.avgi.gr
