Συχνά φαίνεται ότι ως άτομα, αλλά και συλλογικά ως κοινωνίες,
υποφέρουμε από το φαινόμενο της γνωστικής ασυμφωνίας (cognitive
dissonance), το οποίο και εμφανίζεται όταν νεοπροσλαμβανόμενες
πληροφορίες θέτουν σε αμφισβήτηση τις μέχρι πρότινος απόψεις, ιδέες,
πεποιθήσεις, αξίες ή τα συναισθήματά μας, εν τέλει δε το οικοδόμημα που
στηρίζει τη στάση μας απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο και τα πράγματα. Η
δημιουργούμενη αυτή ασυμφωνία μεταξύ των μέχρι πρότινος εσωτερικών μας
πεποιθήσεων και των αποκλινόντων εξωτερικών ερεθισμάτων μάς προκαλεί ένα
αίσθημα έντονης δυσαρέσκειας. Αυτό έχει ως συνέπεια να αναπτύσσουμε την
τάση να προσλαμβάνουμε νέες πληροφορίες μόνον επιλεκτικά, ήτοι να
αποδίδουμε σημασία μόνο σε εκείνες τις πληροφορίες που μας είναι αρεστές
και συνειδητά να παραβλέπουμε ή να υποβαθμίζουμε τη σημασία άλλων που
διαψεύδουν ή έρχονται σε αντίθεση με τις μέχρι πρότινος πεποιθήσεις ή
εκτιμήσεις μας. Και όλα αυτά, τη στιγμή που αντιθέτως το ορθολογικό θα
ήταν, ενόψει των νέων ευρημάτων μας, να αναθεωρήσουμε τις αρχικές μας
εκτιμήσεις. Με άλλες λέξεις: αντί να προσπαθήσουμε να προσαρμοστούμε στη
νέα πληροφοριακή πραγματικότητα και ενδεχομένως να διορθώσουμε
προηγούμενες εσφαλμένες επιλογές μας, προτιμάμε συχνά, για λόγους
-πρόσκαιρης- προσωπικής ψυχικής ικανοποίησης, να προσαρμόσουμε την
πραγματικότητα στα μέτρα μας, με επιζημίες ωστόσο μεσομακροπρόθεσμα
συνέπειες για την ευτυχία και την ευημερία μας, αφού η πραγματικότητα
κάποια στιγμή «θα εκδικηθεί», θα καταδείξει δηλαδή το σφάλμα μας.
